Kopiec Wandy

On 7 października 2017

Kopiec ochrzczony imieniem Wandy, znajduje się z dala od centrum Krakowa, zaraz przy Nowohuckim kombinacie. Mierzy 14m wysokości. Razem z kopcem Kraka, stanowi pamiątkę dawnych czasów tych ziem. Pobudza wyobraźnię niejasnym rodowodem (celtyckim, prasłowiańskim, może jeszcze odleglejszym). Fascynuje teoriami na temat możliwych funkcji wykorzystania przez ówczesne cywilizacje…

Niezależnie od tego którą teorię przyjmiemy za prawdziwą, z kopca rozpościera się wspaniały widok na dolinę Wisły i miasto. Warto dodać kopiec Wandy do listy pomysłów na weekendowe wycieczki po Krakowie.

 

Kopiec Wandy – teorie odnośnie powstania

Przyjmuje się, że kopiec Wandy został usypany w VII rok naszej ery. Słowiańskie pochodzenie wzgórza zdają się potwierdzać badania wykonane w bliźniaczym czasowo kopcu Kraka. Znaleziono podczas nich brązowe okucie pasa awarskiego, datowane na wiek VII lub VIII.  Na szczycie znaleziono szczątki 300-letniego dębu, uznawanego za święte drzewo Słowian. Mógł zostać ścięty  w X wieku, wraz z przyjęciem chrześcijaństwa.

Inna teoria mówi o celtyckim pochodzeniu kopca, za czym może przemawiać znalezisko w jego pobliżu grobu ze szczątkami z I wieku naszej ery. Wzajemne usytuowanie kopców Wandy i Kraka sugeruje, że mogły być wykorzystywane jako astronomiczny kalendarz.

  • 2 maja, patrząc z kopca Kraka, widzimy wschód słońca dokładnie nad kopcem Wandy. Na 1 maja przypada celtyckie święto Bealtaine, które oznacza początek pory jasnej (lata) i wyjście pasterzy na hale.
  • 1 listopada natomiast, kiedy słońce zachodzi dokładnie nad kopcem Kraka, wypada Samhain czyli celtycki nowy rok.

Być może kopce powstały też w innym okresie. Być może obserwowano z nich teren lub zapalano na szczycie ogień, gdy zbliżało się niebezpieczeństwo – kwestie te wciąż budzą dyskusje. Z badań wynika jednak jasno, jak były zbudowane. W rdzeniu znajduje się pal, obłożony kamieniami. Wokół niego, promieniście rozłożone są warstwy wikliny. Przestrzeń między nimi wypełniona jest kamieniami i ubitą ziemią. Całość obsiano perzem, który dobrze wiązał ziemię.

Legenda o Wandzie co Niemca nie chciała

Wanda, córka króla Kraka, po jego śmierci objęła panowanie nad grodem. Podobnie jak ojciec, była władczynią mądrą i sprawiedliwą, i kochali ją poddani. Wieści o jej dobroci i urodzie rozniosły się po całym świecie. Trafiły do niemieckiego księcia Rytygiera, który zapragnął ją poślubić. Wysłał posłów, aby prosili ją o rękę, oferując hojne dary. Gdyby księżniczka miała odmówić, wysłańcy Rytygiera mieli ją natomiast nastraszyć groźbą najazdu.

Wanda nie uległa klejnotom, ani pogróżkom. Nie chciała jednak narażać miasta i jego mieszkańców na wojnę z Niemcami, dlatego postanowiła definitywnie rozwiązać problem. Jeszcze tego samego wieczora, rzuciła się w toń Wisły. Rano, rzeka wyrzuciła na brzeg jej ciało. Poddani, by uczcić jej bohaterski czyn, usypali kopiec w którym ją pochowali.

Historia bardziej współczesna

Zanim wokół kopca wyrosła huta im. Tadeusza Sędzimira, istniała tam wieś Mogiła (pojawia się w podaniach już w 1222 roku jako „Clara Tumba„, czyli Sławna Mogiła). Pierwsze wzmianki o wyglądzie kopca pochodzą z 1584 roku, z „Herbów rycerstwa polskiego„. Dawniej na szczycie stała kamienna figura Wandy. Nie zachowały się jednak do dziś. Do połowy XIX wieku w Zielone Świątki palono jeszcze na kopcu Wandy ogniska. W 1890 postawiono marmurowy pomnik orła, autorstwa Jana Matejki, z napisem Wanda i mieczem skrzyżowanym z kądzielą (symbolizującą księżniczkę). Wtedy też wykonano pierwsze oficjalne badania. Na kolejne, profesjonalne badania trzeba było czekać aż do 2016 roku.

Fort pod kopcem Wandy

Pod koniec XIX wieku, kopiec otoczono murowanym fortem, który należał do zbudowanych przez Austriaków umocnień twierdzy Kraków. Niestety, w latach 70-tych XX wieku fort został rozebrany i dziś nie zachowały się już żadne jego pozostałości. W okolicy znajduje się natomiast fort pomocniczy 49 1/2a Mogiła. Nie jest jednak otwarty do zwiedzania.

Kopiec Wandy zwiedzanie

Kopiec otwarty jest całą dobę, nie trzeba płacić z wstęp. Na szczyt wiedzie ścieżka. Okolica jest dosyć odludna.

Kopiec Wandy jak dojechać

Kopiec znajduje się przy ulicy Ujastek Mogilski. Łatwo dojechać do kopca Wandy tramwajem, gdyż zaraz u jego stóp znajduje się przystanek tramwajowy o nazwie… Kopiec Wandy! Może się to okazać najłatwiejszą opcją, ponieważ wraz z postępem budowy drogi S7 usunięto bezpośrednie przejście dla pieszych, a do najbliższego trzeba będzie przespacerować się, do ulicy Ptaszyckiego.

Kopiec Wandy parking, dojazd samochodem

Kopiec nie posiada dedykowanego parkingu. Najłatwiej, szczególnie w weekend, podjechać kawałek dalej do ulicy Giedroycia i zaparkować pod Budostalem, obok fortu Mogiła. Można też skręcić bezpośrednio z ulicy Ujastek w wąską dróżkę biegnącą miedzy hutą i kopcem.

Ciekawe linki




Zobacz także

Category :
Dla każdego, Kraków, Nowa Huta, Poza centrum, We dwoje
Tags :
, , , , ,

Dodaj komentarz